self-esteem နိမ့္သူ

မေန႔က ပစၥည္းအသစ္တစ္ခုအေၾကာင္း ေၾကာ္ျငာတာေလးကို ေတြ႔လိုက္ရတယ္။ ပစၥည္းက အေပ်ာ့စား..။ ကိုင္ၾကည့္ရင္ မုန္႔ႏွစ္လို ေပ်ာ့တဲြတဲြျဖစ္ျပီး လက္နဲ႔ ဖဲ့နယ္လို႔ရတယ္၊ ရံႊ႔ရုပ္လိုအမ်ိဳးမ်ိဳး လုပ္လို႔ရတယ္။ ဒါေပမယ့္ သူ႔မွာ မျမင္ရတဲ့ စြမ္းအားတစ္ခုက ရွိေနတယ္။ သူ႔ကို တစ္ေတာင္ဆစ္မွာ ကပ္ျပီး အုပ္ခ်ပ္ေတြကို ခဲြရင္ အုပ္ခ်ပ္ေတြသာ ကဲြသြားတယ္။ လက္ကို မထိခိုက္ဘူး.လံုး၀နာက်င္မႈကို မခံစားရဘူး.တဲ့..။

ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုရင္ ေပ်ာ့ေျပာင္းေနတဲ့ သူ႔ရဲ့အတြင္းပိုင္းက ေမာ္လီက်ဴးေလးေတြက အားနဲ႔လာတိုက္ခိုက္တဲ့အရာေတြကို တြန္းကန္အားနဲ႔ ျပန္ေတာင့္ထားလို႔ လို႔ ဆိုပါတယ္။ အဲဒီပစၥည္းကို အားကစားသမားေတြ၊ အျမင့္တက္ျပီး လုပ္ရသူေတြ အတြက္ အထိမနာေအာင္ ၀တ္စံုခ်ဳပ္ဖို႔ စဥ္းစားေနတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္..။

ဒါနဲ႔ ကၽြန္မအေတြးတစ္ခု ရသြားပါတယ္..သက္မဲ့ပစၥည္းျဖစ္တဲ့ မာတဲ့အရာမွာ မာျခင္းရဲ့ အားသာခ်က္ေတြ ရွိသလို ေပ်ာ့ေျပာင္းတဲ့အရာမွာလည္း ေပ်ာ့ေျပာင္းျခင္းရဲ့ အားသာခ်က္ရွိတယ္ဆိုတာ လူတိုင္း အနည္းနဲ႔အမ်ား သိၾကတယ္။ ကၽြန္မတို႔ သက္ရွိလူသားေတြမွာေရာ..?.လူသားတိုင္းမွာလည္း ပံုသ႑ာန္အမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႔ စြမ္းရည္အမ်ိဳးမ်ိဳးရွိတာပဲေလ။ တခ်ိဳ႔က ရုပ္ရည္အားျဖင့္ ျမင္သူေငးေအာင္လွတယ္။ တခ်ိဳ႔က မလွဘူး။ တခ်ိဳ႔က မွတ္ဥာဏ္ျမင့္တယ္။ တခ်ိဳ႔က မျမင့္ဘူး။ ဘယ္လိုပဲျဖစ္ျဖစ္ သူဟာနဲ႔သူ အားသာခ်က္ ရွိတယ္။ ဒါေပမယ့္ သက္ရွိလူသားကေတာ့ အဲဒီအားသာခ်က္ကို သတိလက္လြတ္ ေမ့ေနတတ္ၾကတယ္.မဟုတ္ပါလား..။

ကၽြန္မငယ္ငယ္က သူမ်ားေတြကို ၾကည့္ၾကည့္ျပီး ငါက ဘာျဖစ္လို႔ ငါျဖစ္ေနတာလဲလို႔ ေတြးျဖစ္တယ္။ သူ႔လို ဆံႏြယ္နုနုေလးနဲ႔ ဆံပင္ေလးရွိရင္ ေကာင္းမွာ၊ သူ႔လို တစ္ဦးတည္းေသာသမီးဘ၀ကို ငါရခ်င္တာ၊ သူ႔လို အသားျဖဴခ်င္တာ အဲလိုမ်ိဳး မၾကာခဏေတြးျဖစ္ပါတယ္။ တခါတေလမ်ား ေလာဘၾကီးျပီး အသားျဖဴျဖဴ၊ ဥာဏ္ေကာင္းေကာင္းနဲ႔ တစ္ဦးတည္းေသာ သေဌးသမီးျဖစ္ခ်င္လိုက္တာလို႔ေတာင္ ေတြးျဖစ္တယ္.း)).။

အဲဒါကို ကၽြန္မက ကၽြန္မတစ္ေယာက္တည္း ေတြးျဖစ္ခဲ့တယ္လို႔ ထင္ခဲ့တယ္။ ဒါေပမယ့္ အခုေနာက္ပိုင္း စိတ္ပညာကိုေလ့လာေတာ့မွ ဆယ္ေက်ာ္သက္ျမီးေကာင္ေပါက္အရြယ္မွာ လူတိုင္းကိုယ့္ကိုယ့္ကို ေတြးျဖစ္ခဲ့ၾကတယ္ဆိုတာ သိလာခဲ့တယ္။ ငါဟာ ဘာလဲ၊ ငါက ဘာလို႔ ဒီလိုငါ ျဖစ္ေနရတာလဲ ဆိုတာမ်ိဳးေပါ့..။(တခ်ိဳ႔ဆို အခုအသက္အရြယ္ရတဲ့အထိ “ငါက ဘာျဖစ္လို ဒီလို ငါ ျဖစ္ေနရတာလဲ”ဆိုျပီး ေတြးျဖစ္ေနေသးတယ္တဲ့)။ အဲဒီလို ေတြးတုန္းကေတာ့ အမ်ိဳးမ်ိဳးပါပဲ။ သိသြားသလားဆိုေတာ့လည္း မသိသလိုသိသလိုလို...။ ငါက ဘာလဲ ဆိုတာကို ငါ ကိုယ္တိုင္ အမွန္အကန္သိသြားဖို႔က တကယ္ေတာ့ ေနာက္ပိုင္း ဘ၀မွာ ေအာင္ျမင္ဖို႔အတြက္ အေရးၾကီးတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ အဲဒါက ဘာလဲဆိုရင္ self-esteem ဆိုတာနဲ႔ ပတ္သက္တယ္လို႔ စိတ္ပညာမွာဆိုပါတယ္။

ဆက္ျပီး self-esteem အေၾကာင္း စဥ္းစားရင္း အိမ္နားက ကၽြန္မအရင္းခင္တဲ့ အစ္ကိုၾကီးတစ္ေယာက္ကို သတိရမိတယ္။ သူက မွတ္ဥာဏ္တအားေကာင္းသူပါ။ ေက်ာင္းစာဆို ခဏေလးရတယ္။ သူ႔ေရွ႔မွာ တစ္ေယာက္ေယာက္က လုပ္ျပတဲ့အရာကို သူက သူဘာသာသူ လိုက္လုပ္တတ္တယ္။ ဒါေပမယ့္ ခက္တာက သူက အမ်ားေရွ႔ဆို ဘာမွမသိခ်င္ေယာင္ေဆာင္ေနတတ္တာပဲ။ သူသိတာကို ပတ္၀န္းက်င္ သိသြားျပီး ခ်ီးက်ဴးလာရင္ သူမေနတတ္ဘူး။ “ဟာ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒါက လူတိုင္းလုပ္တတ္ပါတယ္။ ကံေကာင္းျပီး ရသြားတာပါ” စသည္ျဖင့္ ေျပာျပီး သူ႔တတ္တာကို သူသိတာကို ကာကြယ္တတ္တယ္။

သူ႔မိဘေတြကေတာ့ သူ႔ကို ဒီလိုေျပာတယ္..“သူက မၾကြားတတ္ဘူး၊ သူက သူမ်ားခ်ီးက်ဴးတာကို မၾကိဳက္ဖူး၊ အင္း တကယ္ေတာ့ ခ်ီးက်ဴးစကားလည္း မလိုပါဘူး။ သူစိတ္၀င္စားတာကို သူလုပ္ရင္ျပီးတာပဲ”။ သူကလည္း အဲလိုပဲ ေျပာတတ္တယ္။ သူမ်ားခ်ီးက်ဴးတာ သိပ္မလိုဘူး။ သူမ်ားသိဖို႔ လုပ္တာမဟုတ္ဘူး..တဲ့။

ဒါေပမယ့္ သူ႔မွာ ေနာက္ခံစားခ်က္တစ္ခုက ရွိေနခဲ့တယ္။ အဲဒါက သူ႔ေရွ႔မွာ လုပ္ေနသူက လုပ္နည္းမွားေနခ်ိန္ သူသိတာကို ေျပာလိုက္လို႔ သူမ်ားက တမ်ိဳးတမည္ထင္မွာ(ဆရာလုပ္တယ္ထင္မွာ) တအားေၾကာက္တယ္၊ သူမ်ားမုန္းတာ ေ၀ဖန္ခံရမွာ မခံနိုင္ဘူးလို႔ ဆိုပါတယ္။ ။ ဒါနဲ႔ ပတ္၀န္းက်င္နဲ႔ အဆင္ေျပေအာင္ ပတ္၀န္းက်င္ေျပာသမွ် အားလံုး လက္ခံျပီး ကိုယ္ပိုင္အရည္အခ်င္းကို မျပသခဲ့ဘူး။ ဆယ္တန္းစာေမးပဲြေတာင္ ရသေလာက္အကုန္မေျဖခဲ့ဘူးလို႔ ေျပာပါတယ္။ေက်ာ္ၾကားတာမၾကိဳက္လို႔ လို႔ ဆိုတယ္။ ျမန္မာစာနဲ႔ပဲ ရိုးရိုးဘဲြ႔ကို ယူလိုက္တယ္။

ရပ္ကြက္က သူ႔ကိုဘဲြ႔ရ ပညာတတ္လူငယ္တစ္ေယာက္အေနနဲ႔ တစ္ခုခုကို ဦးေဆာင္ခိုင္းရင္ သူက မလုပ္ပါရေစနဲ႔လို႔ အျမဲျငင္းလို႔ ေနာက္လိုက္ပဲ လုပ္တတ္တယ္။ အလုပ္ေလွ်ာက္ဖို႔ အင္တာဗ်ဴးမွာ သူသိတာကို ေမးရင္ သူမေျဖနိုင္ဘူး။ သူက သူဟာဘာကိုေတာ့ သူမ်ားထက္ပိုတတ္တယ္လို႔ ခိုင္ခိုင္မာမာမထင္ထားလို႔ သူတတ္သေလာက္ကို အမွန္အတိုင္းမေျပာရဲဘူး။ ဒါနဲ႔ပဲ အလုပ္ေလွ်ာက္အင္တာဗ်ဴးေျဖတာမ်ိဳးမလုပ္ခ်င္တာမို႔ အခုအထိ သူအလုပ္မရဘူး။ အခု ရပ္ကြက္ထဲက သာေရးနာေရးေတြမွာ အမ်ားေနာက္က လုိက္လုပ္သူျဖစ္ေနတုန္းပဲ။ သူ..ဘာေၾကာင့္ အရည္အခ်င္းရွိရဲ့နဲ႔ မေအာင္ျမင္ရတာလဲ..။ ဒါဟာလည္း self-esteem ဆိုတာနဲ႔ ပတ္သက္ေနပါတယ္။

စိတ္ပညာက ေျပာတဲ့ self-esteem ဆိုတာ မိမိက မိမိအေၾကာင္းကို ဘယ္လိုေတြးသလဲဆိုတာ အခ်က္၊ ေနာက္တမ်ိဳးေျပာရရင္ မိမိကိုယ္မိမိ ထင္ျမင္မႈလို႔ အနီးစပ္ဆံုး အဓိပၸါယ္ေကာက္ရမယ္ထင္ပါတယ္ ။ မိမိကိုယ္ကိုမိမိ တန္ဖိုးထားျခင္း၊ ကိုယ့္ကိုယ့္ကို ေလးစားျခင္းဆိုတဲ့ အဓိပၸါယ္မ်ိဳးကိုနဲ႔လည္း နီးစပ္ပါတယ္။ မိမိကိုယ္မိမိ အထင္ၾကီးျခင္းဆိုတဲ့ အဓိပၸါယ္မ်ိဳးေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ ေနာက္ျပီး ကိုယ့္ကိုယ့္ကို ယံုၾကည္ျခင္း (self-confidence) နဲ႔လည္း မတူျပန္ဘူး။ ကိုယ့္ကိုယ့္ကို ယံုၾကည္ျခင္းဆိုတာက တစ္စံုတစ္ခုေသာ ပန္းတိုင္ေရာက္ဖို႔ စြမ္းရည္ ငါ့မွာ ရွိတယ္လို႔ ယံုၾကည္ခ်က္သာျဖစ္ျပီး self-esteemကေတာ့ ကိုယ့္အရည္အခ်င္းကို တန္ဖိုးထားမႈခံစားခ်က္အျမင္ျဖစ္ပါတယ္။

ဒါနဲ႔ ပတ္သက္ျပီး ဆရာတစ္ေယာက္က ဒီလိုေျပာဖူးပါတယ္။ တစ္စံုတစ္ေယာက္က “.. ဒီအလုပ္ကို လူတိုင္း ညေန ၅နာရီအတြင္း ျပီးေအာင္ လုပ္နိုင္တယ္။ .. ငါက ဘာလို႔မလုပ္နိုင္ရမွာလဲ၊ အရင္လည္း လုပ္ဖူးတယ္။ အခုလည္း ငါလုပ္ကိုလုပ္နိုင္ရမယ္”လို႔ ေျပာလာခဲ့တဲ့အခါ သူဟာ self-confidenceေတာ္ေတာ္ျမင့္တာပဲလို႔ ေျပာနိုင္တယ္။ (ယံုၾကည္မႈနဲ႔ ဆိုင္တယ္)။

တကယ္လို႔ လက္ေတြ႔လုပ္လိုက္ျပီး သူဟာ ၅နာရီအတြင္း ျပီးေအာင္မလုပ္နိုင္ခဲ့ဘူးဆိုပါေတာ ့၊ ရလာတဲ့ ရလာဒ္ကေနတဆင့္ “ဟုတ္တယ္။ ငါ..ဒါ ျပီးရမွာကို မျပီးခဲ့ဘူး။ ဒါေပမယ့္ ငါတကယ္ၾကိဳးစားလုပ္ခဲ့တာပဲ။ ဘယ္ေနရာမွာ လိုသြားသလဲတာ မသိတာ ငါ ထိုက္သင့္သေလာက္ လုပ္နိုင္ခဲ့တယ္”လို႔ သူေတြးရင္ သူဟာ သူ႔စြမ္းရည္ကို အမွန္အတိုင္းသိျပီး တန္ဖိုးထားသူ၊ self-esteemျမင့္တယ္လို႔ ေျပာနိုင္ျပီး၊ တကယ္လို႔ “ငါ..ဒီအလုပ္ကို ျပီးသင့္ရဲ့နဲ႔ မျပီးဘူး၊ ငါက သူမ်ားလို မေတာ္ဘူး။ ညံ့တယ္၊ ရွက္ဖို႔ေကာင္းလိုက္တာ” လို႔ ေတြးသြားရင္ေတာ့ သူဟာ self-esteemနိမ့္တယ္။ သူ႔ကိုယ္တိုင္လုပ္ခဲ့တဲ့ သူ႔စြမ္းရည္ကို ေလ်ာ့ေတြးသြားျပီ သူ႔ကိုယ္သူ တန္ဖိုးထားမႈေလ်ာ့တယ္လို႔ ေျပာနိုင္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ self-esteemက မိမိနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ ကိုယ္ပိုင္ ခံစားခ်က္အျမင္နဲ႔ဆိုင္တယ္...ဆိုတာပါပဲ.။

ဒီ ခံစားခ်က္ဟာ ကၽြန္မတို႔ လူမႈေရးနယ္ပယ္၊ ပညာေရးနယ္ပယ္၊ စီးပြားေရးနယ္ပယ္မွာ အရမ္းကို အေရးၾကီးပါတယ္။ ကိုယ္ပိုင္ စြမ္းရည္ျခင္း ရွိတာျခင္း အတူတူ တခ်ိဳ႔က ေအာင္ျမင္တယ္၊ တခ်ိဳ႔က မေအာင္ျမင္ဘူး။ self-esteemအနိမ့္အျမင့္ နဲ႔ဆိုင္တာျဖစ္ပါတယ္။ မိမိကိုယ္မိမိ တန္ဖိုးထားမႈအဆင့္ -self-esteem နိမ့္သူေတြက ေအာက္က အခ်က္မ်ိဳးေတြ ရွိတယ္လို႔ ..ျပင္သစ္စိတ္ပညာရွင္ Christophe Andreက ေျပာပါတယ္..။ပံုေလးနဲ႔ ဆဲြေျပာရရင္ ေအာက္ကအတိုင္းျဖစ္ပါတယ္..(ကၽြန္မက ကိုယ့္ဘာသာနားလည္လြယ္ေအာင္ self-esteemကို မိမိကိုယ္မိမိ တန္ဖိုးထားမႈအဆင့္လို႔ ပံုထဲမွာ အလြယ္ေရးထားပါတယ္)

• 

ပံုထဲက အတိုင္း မိမိကိုယ္မိမိ တန္ဖိုးထားမႈအဆင့္ -self-esteem နိမ့္သူေတြ

• တစ္စံုတစ္ခုကို မလုပ္ခင္ကတဲက ငါမလုပ္နိုင္ပါဘူးလို႔ ၾကိဳေတြးျပီး စလုပ္ဖို႔ကို မ၀ံမရဲ့တြန္ဆုတ္ အခ်ိန္ယူတယ္။

• လုပ္သြားလို႔ ေအာင္ျမင္သြားရင္လည္း အဲဒါ ငါေတာ္လို႔ မဟုတ္ဘူး၊ ကံေကာင္းသြားတာ၊ တိုက္ဆိုင္သြားတာလို႔ ေတြးျပီး ကိုယ့္ေအာင္ျမင္မႈကို ရဲရဲ မေပ်ာ္ရဲဘူး.။
• ကိုယ္လုပ္လိုက္တဲ့ အလုပ္တစ္ခုက အရံႈးနဲ႔ ၾကံဳရျပီဆိုရင္ အဲဒီအလုပ္ကို လံုး၀စိတ္ေလ်ာ့ခ်လိုက္ျပီး ေနာက္တခါလုပ္ဖို႔ ဆိုတာကို လံုး၀မေတြးေတာ့ဘူး။
• အမ်ားနဲ႔ပဲ ညိွယူဖို႔ စဥ္းစားျပီး အမ်ားေျပာတဲ့အတိုင္းပဲ သူတို႔ေျပာတာမွန္တယ္လို႔ “ကိုယ့္ရဲ့မူပိုင္စြမ္းရည္ သို႔မဟုတ္ အသိအျမင္”ကို ထုတ္ဖို႔ မစဥ္းစားဖူး။
• ကိုယ့္နဲ႔ ပတ္သက္သမွ်ကို ေကာင္းခ်က္၊ အားသာခ်က္ (စြမ္းရည္၊ အသိပညာ)တို႔ကို သူမ်ားေရွ႔မွာ ထုတ္မျပရဲဘူး။
• ကိုယ္က မၾကိဳက္တဲ့အလုပ္ကို အေျခအေနအရ လုပ္ျဖစ္သြားရင္ အဲဒါကို အေျပာင္းအလဲလုပ္ဖို႔ မေတြးရဲတာေၾကာင့္ လုပ္မိတဲ့အလုပ္တစ္ခု (အေျခအေနတစ္ခု)ကိုပဲ တသက္လံုးလုပ္ျဖစ္သြားတယ္။
• သူမ်ားက ေျမွာက္ပင့္ေျပာတဲ့စကားေျပာလာရင္ အလြယ္တကူ ေျမာက္သြားတတ္ျပီး ၊ ႏွိမ့္ခ်ေျပာတဲ့ စကားေျပာတာခံရရင္ လြယ္လြယ္စိတ္ဓါတ္က်သြားလိမ့္မယ္။

တကယ္ေတာ့ မိမိကိုယ္မိမိတန္ဖိုးထားမႈ အဆင့္ self-esteem နိမ့္ေနသူ မေအာင္ျမင္ရျခင္းဟာ ကိုယ့္မွာ စြမ္းရည္ရွိေနပါေသာ္လည္း ကိုယ္ကိုယ္တိုင္ခံယူထားတဲ့ ကိုယ္ပိုင္ေတြးတဲ့အေတြးေၾကာင့္သာ ကိုယ့္ရဲ့ေအာင္ျမင္မႈလမ္းကို ပိတ္သြားေစတာျဖစ္တာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
မိမိကိုယ္မိမိတန္ဖိုးထားမႈ အဆင့္self-esteem ျမင့္မားသူကေတာ့ မိမိရဲ့လက္ရွိကိုယ့္အေျခအေန(စြမ္းရည္၊ အသိအျမင္)ကို အမွန္အတိုင္း သိရွိတယ္၊ အလုပ္တစ္ခု ကိုယ္လုပ္လို႔ေအာင္ျမင္ရင္ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ေပ်ာ္ပစ္လုိက္တယ္။ ရံႈးတဲ့အခါလည္း ကိုယ့္ကိုယ့္ကို အျပစ္မတင္ပဲ ကိုယ္လုပ္တာ ဘာမွားသလဲဆိုတာကို ျပန္စစ္ေဆးတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ရိွတဲ့ကိုယ့္စြမ္းရည္ကို အထင္မေသးဘူး၊ အမွန္အတိုင္းသိတယ္။ လုပ္သမွ်ကို တန္ဖိုးထားေလးစားတယ္။ ဒါေၾကာင့္လည္း ေအာင္ျမင္ၾကတယ္..

ဒါဆိုရင္ self-esteemအနိမ့္အျမင့္ဟာ ဘယ္လိုလုပ္ကြဲသြားရတာလဲ??

ဒါဟာ တကယ္ေတာ့ ေမြးရာပါ ဗီဇမဟုတ္တဲ့အတြက္ အဆင့္ နိမ့္ေနလို႔ စိတ္ဓါတ္က်စရာေတာ့ မရွိပါဘူး..တဲ့၊ ျပဳျပင္လို႔ ရတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ အေပၚက ပံုအတိုင္း တစ္စံုတစ္ခုကို လုပ္လိုက္လို႔ မေအာင္ျမင္ခဲ့ရင္ ငါဖ်င္းလို႔ ညံ့လို႔လို႔ မေတြးပဲ ဘာေၾကာင့္မေအာင္ျမင္တာလဲဆိုတာကို ျပန္စစ္ေဆးတတ္ရင္၊ ေအာင္ျမင္တဲ့အခါက်ရင္လည္း တိုက္ဆိုင္လို႔၊ ကံေကာင္းလို႔လို႔ ေနမွာ၊ တကယ္က ငါက အျဖစ္မရွိဘူးရယ္လို႔ ရွာၾကံေတြးပူမေနပဲ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ေပ်ာ္တတ္တဲ့ အေလ့အက်င့္ကို လုပ္ဖို႔သာ လုိတာပါ။

ေအာ္.. ေမ့ေတာ့မလို႔ self-esteem နိမ့္လြန္းသူဟာ ရည္းစားစကားေျပာရာမွာလည္း အဆင္မေျပတတ္ဘူး။ အိမ္ေထာင္ဖက္ေရြးတဲ့အခါလည္း အေရးပါတယ္။ အဲဒါ လသာညရဲ့ သယ္ရင္ေလးမ်ား self-esteem အရမ္းမနိမ့္ေအာင္ ၾကိဳးစားၾကေနာ္ းD။

ကဲ... မထူးပါဘူး ဖတ္ထားတာေလးကို ေျပာလက္စနဲ႔ ဆက္ေျပာျပပါဦးမယ္။ စာဖတ္ရတာ မပ်င္းေသးဘူးဆိုရင္ ဒီပံုေလးကို ၾကည့္ပါဦး။

S.Epstein & B.Morling in M.H.Kernis ရဲ့သုေတသနပါ။တဖက္လူက ကိုယ့္ကိုထင္တဲ့အထင္-နဲ႔ ကုိယ္ကကိုယ့္ကိုယ္ကို ထင္ထားတဲ့အထင္self-esteemနဲ႔ ႏႈိင္းယွဥ္ျပီး ျပထားပါတယ္။ တဖက္လူက ကိုယ့္ကကိုယ့္ကိုယ္ခံယူထားတဲ self-esteemထက္ အဆင့္နိမ့္ျပီး ကိုယ့္ကိုေတြးသူျဖစ္ရင္ တခ်ိန္မွာ ပ်င္းသူ- ငပ်င္း သို႔မဟုတ္ ငဖ်င္းလို႔ ကိုယ့္ကိုအေျပာခံရဖို႔ ရာခိုင္ႏႈန္းနည္းတယ္။

နားလည္လြယ္ေအာင္ ဥပမာေျပာရရင္ ဥပမာ ကိုယ္က ပန္းခ်ီပညာမွာ တတ္တယ္။ တတ္တာကိုလည္း ကိုယ့္အရည္အခ်င္းကို ကိုယ္သိတယ္။ ပန္းခ်ီပညာနဲ႔ ကိုယ္မင္းကို ရွာေကၽြးမယ္ လို႔ ေျပာထားတယ္။ ဒီနယ္ပယ္က ကိုယ့္စြမ္းရည္ကို ကိုယ့္ဘာသာသိေနတယ္။ self-esteem ရွိတယ္။ တဖက္ကေတာ့ ဒီေလာက္ေတာ့ကိုယ့္ကို ထင္မထားဘူး။ အသင့္အတင့္ေလာက္ပဲ ေတြးထားတယ္။ ကိုယ့္ self-esteemထက္ နိမ့္ေတြးထားသူျဖစ္တယ္။ ဒါဆိုရင္ တခ်ိန္မွာ ကိုယ္မေအာင္ျမင္ေသးေတာင္ ကိုယ့္ကို ငဖ်င္းလို႔ သတ္မွတ္လိမ့္မယ္မဟုတ္ဘူး။

ကိုယ့္ကကိုယ့္ကိုခံယူထားတာထက္ အဆင့္ျမင့္ျပီး သူက ကိုယ့္ကိုပိုေတြးထားရင္ တခ်ိန္က်ရင္ေတာ့ ငပ်င္း သို႔မဟုတ္ ငဖ်င္းလို႔ အေျပာခံရဖို႔ ရာခိုင္ႏႈန္းမ်ားေနျပီျဖစ္ပါတယ္။ ဒါကို နားလည္လြယ္ေအာင္ ေျပာရရင္ ကိုယ္က ကိုယ့္ကိုယ့္ကို သိပ္အျဖစ္မရွိဘူးလို႔ ထင္ေနတယ္။ တတ္တာကိုလည္း သိပ္တတ္တယ္မထင္ဘူး။ ဘာကိုမွ သိပ္မသိဘူးလို႔ ေတြးထားတယ္။ self-esteem အရမ္းနိမ့္တယ္။ တဖက္လူကေတာ့ ကိုယ့္အေၾကာင္းကို ပိုေတြးထားတယ္။ ဒီနယ္ပယ္မွာ တတ္ကိုတတ္တယ္ စသည္ျဖင့္ အမ်ားၾကီးပိုေတြးေတာခံယူထားမယ္။ ခ်စ္သူအျဖစ္စဥ္းစားတုန္းေတာ့ “သူက သိတာကို မၾကြားတတ္လို႔ပါ၊ ေအးတာပါ။”စသည္ျဖင့္ ေတြးထားနိုင္ေပမယ့္ ေရရွည္က်ရင္ သူထင္သလို မဟုတ္တဲ့အတြက္ တခ်ိန္မွာ ကိုယ့္ကို ငပ်င္း ငဖ်င္းလို႔ အေျပာခံရဖို႔ မ်ားတယ္ေပါ့။ ဒါေတာင္ အေပ်ာ္ေတြးျပီး တဲြသူဆိုရင္ ပိုျပီး ငပ်င္းလို႔ အေခၚခံဖို႔မ်ားတယ္။ တသက္တာအိမ္ေထာင္ဖက္အျဖစ္ေတြးရင္ေတာ့ အခ်စ္သံေဃာဇဥ္ေၾကာင့္ အေခၚခံရဖို႔ ရာခိုင္ႏႈန္းနည္းနိုင္ပါေသးတယ္)

အခု ကၽြန္မက self-esteem ျမင့္ဖို႔ အေၾကာင္းခ်ည္းပဲ ေျပာသြားခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဘယ္အရာမဆို အားနည္းခ်က္၊ အားသာခ်က္။ တန္ေဆး၊ လြန္ေဘး ဆိုတာ ရွိတယ္ဆိုေတာ့ self-esteemျမင့္လြန္းရင္လည္း မေကာင္းပါဘူး..တဲ့။ self-esteem ျမင့္ျခင္းရဲ့ အားသာခ်က္၊ အားနည္းခ်က္နဲ႔ self-esteem နိမ့္ျခင္းရဲ့ အားနည္းခ်က္၊ အားသာခ်က္မ်ားကို ေနာက္ၾကံဳရင္ ဗဟုသုတ မွ်ေ၀ပါဦးမယ္။ အခုေတာ့ ပိုစ္က ရွည္သြားျပီဆိုေတာ့ ပ်င္းသြားျပီလို႔ ယူဆတာမို႔ ့............. ေတာ္ ေသး ...ျပီ း))။

လသာည.. ဖတ္မိသမွ် ေ၀မွ်တာျဖစ္ပါတယ္..။

ကိုးကား။ ။ Christophe Andre & Francois Lelord ရဲ့ L'estime de soi (self-esteem)
Takano Yi ရဲ့ 自己評価の心理学